Zin in Jeugdzorg - Praktijkonderzoek i.s.n. Hoogeschool Windesheim
In het Raakproject 'Zin in Jeugdzorg' is onderzocht op welke manier professionals in de residentiële jeugdzorg en gezinshuizen/pleegzorg professioneel omgaan (waarnemen, reflecteren, handelen) met zingevingsbehoeften van jongeren. Vanuit een brede opvatting van zingeving is gekeken hoe het thema zingeving in de praktijk wordt gehanteerd door jeugdzorgwerkers en door jongeren. Op 11 locaties is veldwerk verricht en 11 jongeren en 12 professionals zijn geïnterviewd. De lector A. Mulder, Lectoraat Theologie en Levensbeschouwing gaf leiding aan dit project
Projectleider: Dr. André Mulder, lector Theologie en Levensbeschouwing
Partners: Gezinshuis.com (uitgevoerd door Gezinspiratieplein), Rudolphstichting, Trias,Vitree, het Nederlands JeugdInstituut, Reliëf, Christelijke Vereniging voor Zorgaanbieders
Opdrachtgever: Hogeschool Windesheim
Looptijd: november 2012 - november 2013
Zin in Jeugdzorg was een praktijkgericht onderzoek naar zingeving in de residentiële jeugdzorg en de pleegzorg. Door het onderzoek kwam nieuwe kennis over zingeving naar boven. Deze kennis werd voor en met professionals vertaald naar praktische hulpmiddelen voor de dagelijkse praktijk.
Met de slotconferentie Deuren openen naar zingeving (28-11-2013) is het RAAK-project Zin In Jeugdzorg afgesloten.
Doel van het onderzoek
Het belang van zingeving in de jeugdzorg wordt meer en meer onderkend. Toch is er in de dagelijkse praktijk over het algemeen nog weinig aandacht voor. Aandacht voor zingeving draagt bij aan de kwaliteit en de professionaliteit van de jeugdzorg en aan meer plezier in het werk van jeugdzorgwerkers. Zin in jeugdzorg draagt bij aan een betere jeugdzorg voor kinderen en ouders.
Een andere motivatie voor dit onderzoeksproject was dat in het de huidige tijd veel lastiger is te ontdekken waar en hoe de zingevingsvragen van jongeren eruitzien. Vroeger kon men met geloofs- en levensvragen terecht bij een kerk of andere stroming waar toe men behoorde. Tegenwoordig vinden jongeren ook op internet of met behulp van muziek een uitlaatklep om in gesprek te gaan over levensvragen.
In de jeugdzorg zijn we vaak bezig met behandelen en beheersen. In tijden van transitie en transformatie zijn we druk met het ontwerpen van financiële, economische en verantwoordingssystemen, het inrichten van zorgketens en het uitsluiten van risico’s. Daarmee dreigen we soms uit het oog te verliezen dat het uiteindelijk gaat om de relatie met de kinderen en hun ouders. Dat levert een uitdagende praktijk op die vraagt om ruimte, inventiviteit, creativiteit en lef om deuren te openen zodat we kinderen en hun ouders vooruit helpen.
In 2012 verscheen een brochure: Werken aan speelruimte waarin het onderzoeksproject is toegelicht.
Eindproducten
Het RAAK-onderzoek resulteerde in verschillende eindproducten en hulpmiddelen over zingeving in de jeugdzorg; een aantal van deze producten zoals de ontwikkelde app werken niet meer. Hieronder de nog wel vindbare resultaten.
• Het rapport 'Zingeving in de praktijk' geeft een overzicht van de 11 onderzochte locaties in het onderzoek. Het beantwoordt de vragen hoe er met zingeving wordt gewerkt in de praktijk van residentiële jeugdzorg en gezinshuis-/en pleegzorg. Wat beleven jongeren en hoe kijken jeugdzorgwerkers er tegen aan? Wat zijn bevorderende en belemmerende factoren als het gaat om zingeving?
• Het praktijkboek 'Deuren openen naar zin in jeugdzorg' omschrijft wat zingeving is en geeft vele werkvormen om gevoelig te worden voor zingeving in de praktijk en om te reflecteren op je eigen leven en handelen. Werken met triggerwoorden, werken met beelden, leervragen, de bloem van vitale jeugdzorg: het zijn allemaal werkvormen die direct toepasbaar zijn.
• Het inspiratieboek 'Bewegen in bevlogenheid' geeft een overzicht van en inzicht in wat tijdens werkconferenties, rondetafelgesprekken en interviews met jongeren, jeugdzorgwerkers en bestuurders naar voren is gebracht als het gaat om zinvolle jeugdzorg. Het boek is verkrijgbaar bij Kinderperspectief voor €5,00 > https://www.kinderperspectief.nl/portfolio/zin-in-jeugdzorg/
• Voor opleidingen en trainingen is er een competentiebeschrijving gemaakt: Communicatie over zingeving, waarin de kennis en vaardigheden beschreven staan om professioneel met het thema zingeving te kunnen werken in de jeugdzorg. Competentie communicatie over zingeving
• Op zoek naar zingevingsgerichte interactie in de jeugdzorg – Mulder – 2014